اصول تامین اجتماعی

شنبه، نهم بهمن ماه هشتاد و نه

تامین اجتماعی یک اقدام آنی، گذرا یا مقطعی نیست و قرار نیست توجه به گروهی خاص از مردم را داشته باشد. تامین اجتماعی نظامی جامع است که بر اساس اصول اساسی و سیزده گانه اندیشه های راهبردی زیر هدایت می شود:

1. اصل فراگیری و احتساب: یک نظام تامین اجتماعی باید آحاد جامعه را فارغ از رنگ، پوست، تعلق قومی و جغرافیائی در بر گیرد.
2. اصل کفایت و تناسب: افراد یا خانواده های تحت پوشش هر نظام تامین اجتماعی باید در حد کفاف از منافع و امتیازات نظام تامین اجتماعی به هنگام  ضرورت برخوردار شوند.
3. اصل عدم تمرکز: اهداف اساسی نظام جامع تامین اجتماعی با تمرکز و تمرکز گرائی محقق نمیشود.
4. اصل مشارکت: اهداف نظام جامع تامین اجتماعی بدون مشارکت مردم محقق نخواهد شد. اما این موضوع رافع تکلیف دولت برای تحقق تامین اجتماعی نیست. توجه داشته باشیم که علی رغم این موضوع تامین اجتماعی نه تنها دولتی نیست، بلکه قسمت اعظم آن غیر دولتی است و جزء بخش عمومی جامعه می باشد.
5. اصل گزینش پذیری: نظر به قلمرو وسیع تامین اجتماعی، ایجاد یک نظام یکسان تامین اجتماعی برای همه جوامع امکان پذیر نبوده و به ناچار باید اندیشه گزینشی داشت.
6. اصل آرمان و تدریج: بایستی آرمان تامین اجتماعی با واقعیت انطباق داشته باشد و حرکت به سوی این آرمان، تدریجی و گام به گام باشد.
7. اصل دخالت حداقل دولت و نظارت حداکثر: برای اجتناب از روند های دیوانسالاری، باید دخالت دولت به حداقل رسیده و نظارت آن بیشتر شود. تامین اجتماعی دولتی نیست.
8. اصل دستیابی به حداقل: نظر به محدودیت منابع در جامعه، حتی آرمانی ترین نظام های تامین اجتماعی نیز نمی توانند بخش عظیمی از یک جامعه را پوشش دهند هر جند در راه رسیدن به ابن هدف از هیچ تلاشی فرو گذار نخواهند کرد.
9. اصل بهسازی دیگر سازمان ها، اصل موقت بودن
10. اصل پیشگیری و آینده نگری
11. اصل وسعت و فرا وزارتخانه ای بودن
12. اصل هدفمند بودن و کنترل استمرار هدف
13. اصل خود اتکائی

به نظر میرسد جای اصل چهاردهم در بین این اصول 13 گانه خالی است نه بخاطر اینکه عدد 13 بنا به پاره ای اعتقادات قدیمی نحص است بلکه به دلیل اینکه اداره حرفه ای و تخصصی یک نظام جامع تامین اجتماعی و بطور خاص یک نظام بیمه ای از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

فرض کنید شما به دلایل بسیار زیادی که مردم قبولتان دارند ( مثلا وجوه مشخصه و بارز فرهنگی، اجتماعی، مذهبی، سیاسی و …) ناگهان تصمیم بگیرید که به امر طبابت بپردازید. سریعا از طریق مراجع قانونی و صنفی پزشکی مورد تعقیب قرار می گیرید. چرا؟ زیرا شما با این همه وجوه مثبه تخصص طبابت را ندارید و با این کارتان با جان یک آدمیزاد بازی می کنید و حیات وی را به مخاطره می اندازید. اصلا فکرش را هم از سرتان بیرون کنید. بروید سراغ همان کاری که بلد هستید و در آن تخصص دارید چه کار به طبابت دارید. الحمد الله اگر خدای نکرده کسی به درمان نیاز داشته باشد، آنقدر پزشک هست که به هر کجا مراجعه کنید در حد صنف ارائه کنندگان ارزاق عمومی، پزشک عمومی و متخصص یافت می شود. البته در خصوص این مثال خاص یعنی طبابت نمیدانم معکوس این قضیه نیز مصداق دارد یا خیر چون هر چه فکرکردم به نتیجه قانع کننده ای که ان را بتوانم برای شما بیان کنم دست نیافتم.

خوب از بحث کمی منحرف شدیم فقط خواستیم بر اهمیت تخصص در این مقوله تاکید کنیم و بحث اصلی بر سر موضوع اداره حرفه ای و تخصصی نظام تامین اجتماعی بر اساس محاسبات بیمه ای و آکچواری می باشد تا بتواند موفقیت مالی طرح بیمه ای تامین اجتماعی را در کنار سایر اهداف آن محقق گرداند. غفلت از این موضوع می تواند موجب زیان های جبران ناپذیری برای یک نظام بیمه ای میشود. از آنجا که اداره حرفه ای و تخصصی این گونه طرح ها ابعاد گوناگونی از جمله ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، حقوقی و سیاسی دارد، باید در این اداره حرفه ای از تمامی تخصص های مرتبط با این زمینه ها بهره برد که انشالله در بحث های آتی به آن خواهیم  پرداخت.